Polaków z Wędziagoły, gospodarzy z tej krainy, zaczęto wywozić na Syberię na wiosnę 1941 roku. Wkrótce rozpoczęłą się wojna. Kiedy wojna szła ku końcowi, na jesieni 1944 roku, znów zaczęły się wywózki na Syberię Polaków gospodarzy z okolic Wędziagoły, które trwały do wiosny 1953 roku.
Był to straszny czas. Niewinni ludzie, katolicy, mieszkający tu od setek lat, sumiennie pracujący na roli, wychowujący dzieci, przez władzę sowiecką i miejscowych komunistów byli nazywani „bandytami“, „kułakami“, „wrogami narodu“. Ich ziemię, domy i cały majątek konfiskowano, zaś oni byli masowo wywożeni na Syberię bez prawa kiedykolwiek powrócić do rodzinnych stron.
Nie wszyscy wytrwali na zesłaniu, wielu z nich zostało w mogiłach na Syberii. Pozostali przy życiu nie mogli powrócic na Litwę. Wielu z nich po zesłaniu wyjechało do Polski. Część jednak wróciła, ale garnęli się do większych miast w poszukiwaniu pracy i kawałka chleba.
Trudne i problematyczne było ich życie po powrocie. Chociaż rehabilitowani, jednak przez sowiecką władzę nadal byli uważani za „wrogów narodu“. Dlatego nikt o nich nie pisał i nie wspominał dobrym słowem, a oni sami unikali opowiadania o zesłaniu nawet swoim dzieciom i wnukom.
Od odrodzeniu niepodległosci Litwy do naszych dni w naszej miejscowości, niestety, nie zostało założone stowarzyszenie zesłańców na Syberię, więc nie zebrano żadnych dokumentalnych materiałów o losach wędziagolan na Syberii. Wędziagolscy Polacy zachęcają jeszcze żywych zesłańców, członków ich rodzin opisać swoje zesłańcze losy i wspomnienia.
Musimy to zrobić dla dobra przyszłych pokoleń. Jeżeli nie zanotujemy tych historii, przyszłe pokolenia nic nie będą wiedziały o tym bolesnym okresie, jak już teraz nie znają nazw swoich miejscowosci, byłych wsi i zaścianków oraz losów ludzi, którzy tam mieszkali. Polacy z wędziagoły podejmują się tej odpowiedzialnej misji - zbierania opowiadań zesłańców oraz publikowania i chronienia ich jak drogiego skarbu w Polskiej Bibliotece w Wędziagole. Można do nas pisać w języku litewskim i polskim, na pocztę e-mailową: , lub na adres: Polska Biblioteka w Wędziagole, ul. Kiejdańska 26, Wędziagoła, rejon kowieński.
Ryszard Jankowski
Komentarze